Hoe meer absorptie, des te beter?
In de voorgaande hoofdstukken is meerdere
malen uiteengezet dat de toevoeging van absorberende materialen het
geluidniveau verlaagt en daarmee meestal ook de signaal-ruisverhouding bij
spraak in rumoerige situaties. Die constatering is objectief, maar betekent
dat nu ook dat daarmee (in subjectieve zin) ook het akoestisch klimaat beter
wordt beoordeeld?
Alle akoestisch maten moeten uiteindelijk
worden getoetst aan een normgetal dat het resultaat is van psychologisch
onderzoek waarbij bijvoorbeeld is geënquêteerd. Bij hoge geluidniveaus kan
zelfs medisch onderzoek wenselijk zijn: bij geluidniveaus boven 80 dB(A)
treedt schade op aan het gehoororgaan. Andersom wordt een akoestische maat
gekozen afhankelijk van het akoestisch probleem dat wordt beschouwd. Voor
een "simpele" lawaaiige situatie volstaat het equivalente geluidniveau; bij
spraakverstaan zal een aangepaste maat worden gekozen [[1]].
In de dagelijkse praktijk worden alle
kantoorruimten, winkels, fabrieksruimten, sportzalen en vele andere ruimten
waar mensen werken vrijwel standaard voorzien van een absorberend plafond.
Terecht, galm en lawaai dienen zoveel mogelijk te worden bestreden. Er
treden bij de beoordeling van geluid echter ook subjectieve criteria op;
zelfs smaakverschillen spelen een rol. Een overdosis absorptie in een
concertzaal wordt door de meeste liefhebbers van klassiek muziek allerminst
gewaardeerd; galm verbetert de klank [[2]]. In de meeste concertzalen wordt
de absorptie geleverd door het publiek, terwijl de wanden onbehandeld
blijven. Theaterzalen daarentegen worden rijkelijk van absorptie voorzien en
dat geldt meestal ook voor zalen voor popconcerten [[3]] [[4]] .
In een schoolklas moet altijd een
absorberend plafond worden toegepast. Daardoor wordt hinderlijke galm
voorkomen. Echter, in "overgedempte" ruimten worden ook de vroege gunstige
reflecties te veel verzwakt, waardoor de verschillen tussen de voorste en de
achterste rijen te sterk oplopen [[5]].
Bijzonder subjectief is de beoordeling in
restaurants, cafés, foyers, e.d. In onbehandelde gevallen met veel stuc en
glas kan het geluidniveau oplopen tot 80 dB(A) (zonder muziek). Voor
sommigen is dat een nachtmerrie. Mede door het Lombard-effect is toevoeging
van absorptie buitengewoon effectief bij het reduceren van rumoer. In sterk
gedempte ruimten heerst echter een andere atmosfeer. Het probleem in dit
soort gevallen is vooral om het akoestisch klimaat te schatten bij het
ontwerp van een ruimte dus in het tekentafelstadium. Voor veel uitbaters
en hun architecten blijkt het resultaat op de openingsavond ernstig teleur
te stellen.
Het antwoord op de vraag of meer absorptie
ook altijd beter is, is dus niet eenduidig te geven. In het ontwerpdeel van
deze site zal worden getracht om een antwoord te geven op de volgende vraag:
Gegeven een ruimte en gegeven de
architectonische functie, hoeveel absorptiemateriaal is nodig en waar in de
ruimte moet het dan worden aangebracht?